مکان یابی ژن های کنترل کننده صفات فیزیولوژیک آفتابگردان تحت شرایط تنش شوری

به منظور بررسی تأثیر تنش شوری بر عملکرد و صفات فیزیولوژیک آفتابگردان و تجزیه ژنتیکی صفات در شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلدانی در فضای باز انجام گرفت. عوامل مورد بررسی شامل سطوح مختلف تنش شوری (نرمال و تنش ناشی از 6 دسی زیمنس بر متر) و لاین های خویش آمیخته نوترکیب آفتابگردان (102 لاین حاصل از تلاقی بین دو لاین rha266 و pac2 به همراه والدین) بودند. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، محتوای کلروفیل، میزان فتوسنتز خالص، محتوای نسبی آب برگ، غلظت عناصر na+ و k+ بود که در مرحله بعد از گلدهی کامل اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که اثر تنش شوری روی عملکرد دانه، na+، k+ و نسبت های na+/k+، k+/ na+ و محتوای نسبی آب برگ معنی دار می باشد. از نظر تمامی صفات مورد مطالعه بین ژنوتیپ های مورد بررسی اختلاف معنی داری مشاهده شد. تجزیه ژنتیکی صفات مورد مطالعه با استفاده از نقشه پیوستگی تهیه شده با 221 نشانگر مولکولی (snp11ssr/210) با متوسط فاصله 44/7 سانتی مورگان بین نشانگرها به روش مکان یابی فاصله ای مرکب (cim) انجام گرفت. در مجموع برای 8 صفت مورد مطالعه 8 qtl در شرایط تنش و 10 qtl در شرایط نرمال شناسایی شد. درصد تغییرات فنوتیپی توجیه شده توسط qtl ها بین 4/10% تا 4/34% متغییر بود. با بررسی مکان های ژنی شناسایی شده تحت شرایط نرمال و تنش شوری مشخص شد qtl های na+.s.4.1 با na+/k+.s.4.1 و chl.ns.6.1 با k+.s.6.1 هم مکان هستند. استفاده از qtl های هم مکان در شرایط مختلف محیطی می تواند موجب افزایش کارایی انتخاب به کمک نشانگر و پیشبرد برنامه های به-نژادی گیاهی شود.